1 Τὴν δὲ ποιότητα, ἀϕ’ ἧς ὁ λεγόμενος ποιός, δεῖ
2 λαμβάνειν πρῶτον τίς οὖσα τοὺς λεγομένους ποιοὺς
3 παρέχεται, καὶ <εἰ> μία καὶ ἡ αὐτὴ κατὰ τὸ κοινὸν ταῖς
4 διαϕοραῖς τὰ εἴδη παρέχεται ἤ, εἰ πολλαχῶς αἱ ποιότητες,
5 οὐχ ἓν ἂν εἴη γένος. Τί οὖν τὸ κοινὸν ἐπί τε ἕξεως καὶ
6 διαθέσεως καὶ παθητικῆς ποιότητος καὶ σχήματος καὶ μορ-
7 ϕῆς ; Καὶ λεπτόν, παχύ, ἰσχνόν ; Εἰ μὲν γὰρ τὸ κοινὸν
8 δύναμιν ἐροῦμεν, ἣ ἐϕαρμόττει καὶ ταῖς ἕξεσι καὶ ταῖς δια-
9 θέσεσι καὶ ταῖς ϕυσικαῖς δυνάμεσιν, ἀϕ’ ἧς τὸ ἔχον δύναται
10 ἃ δύναται, οὐκέτι αἱ ἀδυναμίαι ἁρμόσουσιν. ῎Επειτα τὸ
11 σχῆμα καὶ ἡ μορϕὴ ἡ περὶ ἕκαστον πῶς δύναμις ; Εἶτα καὶ
12 τὸ ὂν ᾗ ὂν δύναμιν οὐδεμίαν ἕξει, ἀλλ’ ὅταν αὐτῷ προσέλθῃ
13 τὸ ποιόν. Αἱ δὲ ἐνέργειαι τῶν οὐσιῶν, ὅσαι μάλιστά εἰσιν
14 ἐνέργειαι, τὸ ποιοῦ καθ’ αὑτὰς ἐνεργοῦσαι καὶ τῶν οἰκείων
15 δυνάμεων ὅ εἰσιν. ’Αλλ’ ἆρα κατὰ τὰς ἐπ’ αὐτὰς τὰς οὐσίας
16 δυνάμεις ; Οἷον ἡ πυκτικὴ δύναμις οὐ τοῦ ἀνθρώπου ᾗ
17 ἄνθρωπος, ἀλλὰ τὸ λογικόν· ὥστε οὐ ποιότης τὸ οὕτω
18 λογικόν, ἀλλὰ μᾶλλον ὃ ἐξ ἀρετῆς κτήσαιτο ἄν τις· ὥστε
19 ὁμώνυμον τὸ λογικόν· ὥστε εἴη ἂν ἡ ποιότης δύναμις
20 προστιθεῖσα ταῖς οὐσίαις μεθ’ αὑτὰς τὸ ποιαῖς εἶναι. Αἱ δὲ
21 διαϕοραὶ αἱ πρὸς ἀλλήλας τὰς οὐσίας διιστᾶσαι ὁμωνύμως
22 ποιότητες, ἐνέργειαι οὖσαι μᾶλλον καὶ λόγοι ἢ μέρη λόγων,
23 τὸ τὶ οὐδὲν ἧττον δηλοῦσαι, κἂν δοκῶσι τὴν ποιὰν οὐσίαν
24 λέγειν. Αἱ δὲ ποιότητες αἱ κυρίως, καθ’ ἃς ποιοί, ἃς δὴ
25 λέγομεν δυνάμεις εἶναι, τὸ κοινὸν εἶεν ἂν λόγοι τινὲς καὶ
26 οἷον μορϕαί, περί τε ψυχὴν κάλλη καὶ αἴσχη καὶ περὶ σῶμα
27 ὡσαύτως. ’Αλλὰ πῶς δυνάμεις πᾶσαι ; Κάλλος μὲν γὰρ
28 ἔστω καὶ ὑγίεια ἑκατέρα, αἶσχος δὲ καὶ νόσος καὶ ἀσθένεια
29 καὶ ἀδυναμία ὅλως ; ῍Η ὅτι καὶ κατὰ ταύτας ποιοὶ λέγονται.
30 ’Αλλὰ τί κωλύει λεγομένους ποιοὺς ὁμωνύμως λέγεσθαι καὶ
31 μὴ καθ’ ἕνα λόγον, καὶ μὴ μόνον τετραχῶς, ἀλλὰ καὶ καθ’
32 ἕκαστον τῶν τεττάρων τοὐλάχιστον διχῶς ; ῍Η πρῶτον μὲν
33 οὐ κατὰ τὸ ποιῆσαι ἢ παθεῖν ἡ ποιότης, ὥστε ἄλλως μὲν
34 τὸ δυνάμενον ποιεῖν, ἄλλως δὲ τὸ πάσχον, ἀλλὰ καὶ τὴν
35 ὑγίειαν καὶ τὴν διάθεσιν καὶ τὴν ἕξιν ποιὸν καὶ τὴν νόσον
36 ὡσαύτως καὶ τὴν ἰσχὺν καὶ τὴν ἀσθένειαν. ’Αλλ’ εἰ τοῦτο,
37 οὐκέτι κοινὸν ἡ δύναμις, ἀλλὰ ἄλλο τι δεῖ τὸ κοινὸν ζητεῖν.
38 Οὐδ’ αὖ λόγους πάσας· πῶς γὰρ ἡ νόσος ἡ ἐν ἕξει λόγος ;
39 ’Αλλ’ ἆρα τὰς μὲν ἐν εἴδεσι καὶ δυνάμεσι ποιότητας,
40 ταύτας δὲ στερήσεις ; ῞Ωστε μὴ ἓν γένος, ἀλλὰ εἰς ἓν ὡς
41 μίαν κατηγορίαν, οἷον ἐπιστήμην μὲν εἶδος καὶ δύναμιν,
42 ἀνεπιστημοσύνην δὲ στέρησιν καὶ ἀδυναμίαν. ῍Η μορϕή τις
43 καὶ ἡ ἀδυναμία καὶ ἡ νόσος, καὶ δύναται δὲ καὶ ποιεῖ
44 πολλά, ἀλλὰ ϕαύλως, καὶ ἡ νόσος καὶ ἡ κακία. ῍Η ἔκ-
45 πτωσις τοῦ σκοποῦ οὖσα πῶς δύναμις ; ῍Η τὸ αὑτῆς
46 ἑκάστη πράττει οὐ πρὸς τὸ ὀρθὸν βλέπουσα· οὐ γὰρ ἂν
47 ἐποίησέ τι, ὃ μὴ δύναται. Καὶ τὸ κάλλος δὲ δύναμιν ἔχει
48 τινός. ῏Αρ’ οὖν καὶ τὸ τρίγωνον ; ῍Η ὅλως οὐδὲ πρὸς
49 δύναμιν δεῖ βλέπειν, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸς ὃ διάκειται· ὥστε
50 κατὰ τὰς οἷον μορϕὰς καὶ χαρακτῆρας, καὶ κοινὸν ἡ
51 μορϕὴ καὶ τὸ εἶδος τὸ ἐπὶ τῇ οὐσίᾳ μετὰ τὴν οὐσίαν.
52 ’Αλλὰ πάλιν πῶς αἱ δυνάμεις ; ῍Η καὶ ὁ ϕύσει πυκτικὸς
53 τῷ διακεῖσθαί πως ἔχει τοῦτο, καὶ ὁ ἀδύνατος πρός τι. Καὶ
54 ὅλως χαρακτήρ τις ἡ ποιότης οὐκ οὐσιώδης, ὃ δ’ ἂν τὸ
55 αὐτὸ δοκῇ καὶ εἰς οὐσίαν συμβάλλεσθαι καὶ εἰς μὴ οὐσίαν,
56 οἷον θερμότης καὶ λευκότης καὶ ὅλως χρόα· τὸ μὲν τῆς
57 οὐσίας ἄλλο, οἷον ἐνέργεια αὐτῆς, τὸ δὲ δευτέρως καὶ
58 ἀπ’ ἐκείνου καὶ ἄλλο ἐν ἄλλῳ, εἴδωλον αὐτοῦ καὶ ὅμοιον.
59 ’Αλλ’ εἰ κατὰ τὴν μόρϕωσιν καὶ χαρακτῆρα καὶ λόγον, πῶς
60 τὰ κατὰ ἀδυναμίαν καὶ αἴσχη ; ῍Η λόγους ἀτελεῖς λεκτέον,
61 οἷον ἐν τῷ αἰσχρῷ. Καὶ ἐν τῇ νόσῳ πῶς ὁ λόγος ; ῍Η καὶ
62 ἐνταῦθα λόγον κινούμενον τὸν τῆς ὑγιείας. ῍Η οὐκ ἐν λόγῳ
63 πάντα, ἀλλὰ ἀρκεῖ τὸ κοινὸν παρὰ τό πως διακεῖσθαι εἶναι
64 ἔξωθεν τῆς οὐσίας, καὶ τὸ ἐπιγιγνόμενον μετὰ τὴν οὐσίαν
65 ποιότης τοῦ ὑποκειμένου. Τὸ δὲ τρίγωνον ποιότης τοῦ ἐν ᾧ,
66 οὐχ ἁπλῶς τρίγωνον, ἀλλὰ τὸ ἐν τούτῳ καὶ καθόσον ἐμόρ-
67 ϕωσεν. ’Αλλὰ καὶ ἡ ἀνθρωπότης ἐμόρϕωσεν ; ῍Η οὐσίωσεν.